دوغاب، یک محصول اختلاطی است و برای پر کردن درز لای کاشی های حمام، دستشویی، سرامیک ها و فضاهایی که امکان دسترسی به آنجا وجود ندارد برای آب بندی مورد استفاده قرار می گیرد.
البته از آن برای آب بندی تونل ها، متروها و همچنین اطراف لوله های گاز میدان های حفاری صنعتی هم استفاده می کنند و طرح اختلاط موارد استفاده دوغاب برای هر کدام از کاربردهای ذکر شده در بالا متفاوت می باشد.
دوغاب، یکی از بادوام ترین انواع مصالح فونداسیون در ساخت سازه ها در جهان می باشد و از زمان باستان تا به امروز بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان مثال، دوغاب سیمان که نام دیگر آن هم دوغاب بتن می باشد، مخلوطی روان با چگالی ویژه می باشد.
در واقع، دوغاب دارای سوسپانسیون های با ویسکوزیته نسبتا بالا مانند: مخلوطی از آب و سیمان. می باشد و برای درزها مخلوط آن شامل سیمان سفید، پودر سنگ و آب می شود و این اختلاط در کاربردهای صنعتی، دارای افزودنی های دیگری هم می باشد.
کاربرد دوغاب
دوغاب، دارای کاربردهای بسیار زیادی می باشد و برای بندکشی انواع سرامیک، کاشی، پرکردن خلل و فرجهای بتن فونداسیون و مخصوصا دوغاب ماسه سیمان، دارای کاربردهای بسیار زیادی می باشد و در صنعت ساختمان سازی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.
دوغاب، دارای ترکیبی از مخلوط کردن آب، سیمان و افزودنیهای مورد نیاز می باشد و گرانروی و ویسکوزیته بسیار زیادی دارد و به دلیل همین کارایی و ترکیب است که برای پرکردن درزهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
از دیگر کاربردهای دوغاب، برای آب بندی تونلها، متروها و اطراف لولههای گاز میدانهای حفاری می باشد و نسبت اختلاط آن با توجه به محل کاربرد دوغاب متفاوت می باشد.
امروزها دوغابهای رقیق صنعتی بسیار زیادی هم در بازار وجود دارند و به آن دوغاب موزاییک، دوغاب کاشی کاری، دوغاب موزاییک پشت بام و حیاط هم می گویند و از ترکیب پودرهای سنگی، سیمان بی رنگ، سیمان مشکی و… درست می شود.

مصارف دوغاب در کار ساختمانی
آشنایی با انواع دوغاب
با توجه به کاربردهای مختلفی که دوغاب دارد دارای انواع مختلفی می باشد و در ذیل آن ها را بیان می کنیم:
- دوغاب سیمان سفید: تشکیل شده از پودر خاک به همراه سیمان سفید می باشد.
- دوغاب رنگی با پودر رنگ: این نوع از دوغاب، علاوه بر پودر خاک و سیمان سفید، دارای پودر رنگ خشک هم می باشد.
- دوغاب رنگی با اکریلیک: این دوغاب برای انتهای کار می باشد و زمانی که کار مورد نظر خشک شد، اکریلیک را با آب رقیق می کند بعد با قلمو روی کار می کشند.
- دوغاب طوسی یا خاکستری: این دوغاب شامل پودر خاک به همراه سیمان سیاه می باشد.
- دوغاب سیمان سیاه: این نوع از دوغاب شامل پودر خاک سنگ، سیمان سیاه و اکریلیک مشکی می باشد.
مواد تشکیل دهنده دوغاب
همان طور که در بالا ذکر کردیم، دوغاب دارای کاربرد فراوان می باشد، ولی مواد و اجزای تشکیل دهنده ی دوغاب به شرح ذیل می باشد:
- آب
- سیمان
- مواد افزودنی
کاربرد دوغاب در آب بندی تونل ها
از این نوع دوغاب، برای جلوگیری از تبعات منفی نفوذ آب های زیرزمینی به سازه های مهم و پر هزینه مانند تونل ها و سدها مود استفاده قرار می گیرد و همچنین، به عنوان آب بند و راهکاری ارزان، برای ایجاد یک ناحیه ی نفوذ ناپذیر و جلوگیری از نفوذ آب استفاده می شود.
در کارگاه قطار شهری برای تهیه ی دوغاب از سنگدانه، سیمان پرتلند نوع II، بنتونیت و آب استفاده می شود. انتخاب دوغاب، برای انجام عملیات تزریق به مسائلی مانند: اهداف تزریق، مشخصات محیطی که تزریق در آن صورت می گیرد، مخصوصا حمل و جابجایی دوغاب و … بستگی دارد.

دوغاب سیمان مناسب برای مقابله با پدیده ی نفوذ گاز در میادین گازی و کاربرد های دیگر آن
دوغاب سیمان مناسب برای مقابله با پدیده ی نفوذ گاز در میادین گازی
در عملیات حفاری چاه نفت یا گاز، حفره ایجاد شده باید به وسیله ی مته لوله گذاری و سیمان کاری شود. دوغاب سیمان بعد از سفت شدن، مانند یک غلاف محکم لوله ها را پرمی کند و به سازه پیوند می دهد.
یکی از مهم ترین عملیات سیمان کاری، حفاظت و نگه داری لوله ها و تفکیک لایه های تولیدی می باشد و عدم توفیق در عملیات سیمان کاری، تاثیر بسیار زیادی در موفقیت حفاری، عمر چاه، مقدار تولید و مدت بهره دهی دارد.
دوغاب مورد نیاز برای سیمان کاری لوله های آستری چاه ها، دوغاب سبک وزن می باشد و بر همین اساس، دوغاب مورد نیاز برای این کار باید از کارایی قابل قبولی برخوردار باشد.
انواع دوغاب و کاربرد آن ها
دوغاب، دارای انواع گوناگونی می باشد و هر یک از آنها به شیوهای خاص و با ترکیب کردن نسبت معینی از مواد لازم تولید می شوند و در ذیل پر کارد بردترین آن ها را بیان می کنیم:
دوغاب سفید
دوغاب سفید، دارای ترکیبی از پودر خاک سنگ، سیمان سفید و آب با نسبت های متفاوت می باشد و این نسبت ها هم با توجه به کاربرد دوغاب فرق می کند.
دوغاب رنگی با اکریلیک
برای تهیه این نوع دوغاب، ابتدا باید دوغاب سفید از روی درزهای مورد نظرتان بریزید و دو روز بعد رنگ آکریلیک زقیق شده با اب را با قلمو روی درزها بزنید و بعد بلافاصله آن را دستمال بکشید.

آشنایی با انواع دوغاب و کاربرد آن ها
دوغاب رنگی با پودر رنگ
این نوع دوغاب، علاوه بر پودر خاک سنگ، سیمان سفید و آب، دارای پودر رنگ هم می باشد و توجه داشته باشید که پودر رنگ پس از خشک شدن، چند درجه روشنتر میشود.
دوغاب سیاه
دوغاب سیاه، دارای ترکیبی از پودر خاک سنگ، سیمان سیاه، رنگ آکریلیک و آب می باشد.
دوغاب طوسی یا خاکستری
این نوع دوغاب دارای ترکیبی از آب، پودر خاک سنگ و سیمان سیاه می باشد و برای درزگیری سرامیک و بتن مورد استفاده قرار می گیرد.
ترکیبات مختلف دوغاب
دوغاب در دو حالت تشکیل و مورد استفاده قرار میگیرد:
- سوسپانسیونی شامل پودرهای سرامیکی و پودر سنگ است و برای درزگیری کاشی و سرامیک یا مقامسازی آنها مورد استفاده قرار می گیرد.
- سوسپانسیونی تشکیل شده از آب و سیمان می باشد و برای ساخت بتن مورد استفاده قرار می گیرد.

ترکیبات مختلف دوغاب و مصارف مختلف آن
مهمترین موارد استفاده از دوغاب
همان طور که در بالا بیان کردیم، دوغاب دارای کاربردهای بسیار زیادی می باشد و در ذیل آن ها را بیان می کنیم:
- بندکشی و درزگیری سرامیک، کاشی و… : پرکردن درز کاشی حمام و سرامیک و جلوگیری از نم زدن
- پیریزی: برای پرکردن فضاهای خالی بین بتن
- بتنریزی: برای پر کردن ناهمواریها و ناصافیهای سازه ها
- عایق آب: برای محافظت از سازه در برابر رطوبت
- ملات و درون پیریزی: برای جلوگیری از عدم زطوبت به سازه پی از سفت شدن
- فونداسیون: برای پرکردن درزها و فاصلههای بتنها
- ساخت سد: برای به حداقل رسیدن نفوذ آب به زمین
- فیکسکردن میلگرد یا میله: برای فیکس کردن میله و یا میلگرد
- پیریزی پایههای پل: برای پی ریزی پایههای پل
- بند کشی سرامیک
- مصالح ساختمانی و تجهیزات آن
همان طور که در این مقاله بیان کردیم، یکی از مهمترین قسمت ها در فرایند ساختمان سازی دوغاب ریزی برای استحکام بخشیدن به فونداسیون و پیریزی می باشد و باعث پر شدن خلل و فرجها می شود و سازه را مستحکم می کند.