فلش بک چیست و اهمیت فلش بک در حفظ ایمنی

در زمان فرایندهای جوشکاری و ‌برشکاری با اکسیژن و گاز سوختنی، اتفاق می افتد و می تواند صدمات جدی به همراه داشته باشد و باعث انفجار و یا آتش گرفتن گاز شود. افرادی که از تجهیزات جوشکاری و برشکاری پرتابل استفاده می کنند، امور لوله کشی را انجام می دهند، در صنایع کشتی سازی فعالیت می کنند، امور تخریب را انجام می دهند، تجهیزات تهویه را نصب می کنند، ماهیگیران و کشاورزان از جمله کسانی هستند که در معرض این خطر قرار می گیرند.

این برگشت شعله، زمانی اتفاق می افتد که شعله به سمت عقب از نوک تورچ جوشکاری به سمت شیلنگ حرکت می کند و معمولا با صدای زیر و بلندی همراه است. فلش بک این برگشت شعله را کنترل می کند، زیرا شعله می تواند با سرعت 13 متر بر ثانیه در طول شیلنگ به سمت سیلندر حرکت کند و باعث انفجار و صدمات داخلی به شیلنگ گاز و اتصالات ناشی از گرمای زیاد شود. خطر نقص تجهیزات، در نتیجه انفجار به وجود می آید.

علت فلش بک

معمولا، به دلیل نقص در اتصال شیلنگ گاز، برگشت شعله اتفاق می افتد و در نتیجه باعث پوسیدگی و پارگی شیلنگ، کثیف شدن، حرارت بیش از حد، آسیب به هنگام جابجایی و یا ذخیره و عدم انجام درست می شود. افزایش ناگهانی فشار گاز هم در دو شیلنگ تامین کننده که در اثر مانع یا یا نقص تجهیزات در یکی از شیلنگ ها به وجود می آید ممکن است باعث دمیده شدن شعله به داخل هریک از شیلنگ های گاز که در تحت فشار کمتری هستند، بشود.

نقص شیلنگ و اتصالات باعث می شود که گاز بتواند فرار کند و در نتیجه آن آتش سوزی یا انفجار به وجود می آید. به همین دلیل است که تمام تجهیزات جوشکاری با گاز، برشکاری و حرارت دهی باید به وسیله ی افراد متخصص، تعمیر و بازدید شود، زیرا این بازدید ها کمک زیادی به پیشگیری از بروز برگشت شعله می کند.

 برخی از دلایل برگشت شعله

 در ذیل برخی از این دلایل را بیان می کینم:

• در زمان شروع، شیرهای گاز را به اشتباه باز کنید.
• قبل از استفاده، شیلنگ را تمیز نکرده باشید.
• انسداد، پارگی، کوچکتر و یا بزرگ تر بودن نوک شیلنگ
• گرفتگی و یا انسداد قسمتی از شیلنگ، متعلقات برش کاری و یا متعلقات حرارت دهی.
• در زمان انجام جوشکاری، عبور از روی شیلنگ انجام شود.
• پیچیدگی و انسداد شیلنگ
• به دلیل عدم توجه اپراتور در صورت دید ناکافی، اعمال فشار نامناسب گاز وجود داشته باشد.
• کاهش فشار گاز به دلیل افزایش طول شیلنگ.
• در زمان استفاده از فلش بک قبلی، شیلنگ آسیب دیده باشد.
• از شیلنگ گازی کهنه، تردد و شکننده استفاده شده باشد.
• در منبع و در هر یک از شیلنگ ها،افت فشار و یا کافی نبودن حجم گاز وجود داشته باشد.
• از فلش بک نامناسب استفاده شده باشد.
• نوک ترچ به دلیل تجمع رسوب گرفته باشد.
• ترچ به محل کار نزدیک نگه داشته شده باشد.
• بر روی شیلنگ، قطعه ی داغ فلز افتاده و سوخته باشد.
• از تجهیزات نامناسب انتخاب و استفاده شود.

انواع فلش بک

فلش بک، دارای انواع مختلف می باشد و در ذیل آن ها را بیان می کنیم:

• فلش بک بین شیلنگی یا دو سر شلنگ
• فلش بک پشت دسته یا پشت تورچ

 ویژگی استفاده از فلش بک

استفاده ی صحیح، نگه داری و تعمیرات به موقع از فلاش بک باعث می شود که خطر نقص تجهیزات ناشی از برگشت شعله، به کم ترین حالت برسد و اگر چه این فلاش بک ها هم در اثر برگشت شعله های مکرر دچار نقص می شوند و کارایی خود را از دست می دهند. فلش بک ها و دیگر اتصلات، بعد از برگشت شعله ممکن است که از لحاظ ظاهری سالم و بی عیب باشند، ولی ممکن است که در قسمت داخلی خود دچار نقص شوند و در مراحل بعدی به هنگام استفاده روتین دچار مشکل می شوند.

دقت داشته باشید که برای ایمنی درست و اصولی، بعد از هر مورد وقوع برگشت شعله، فاش بک ها، اتصالات و شیلنگ باید از مدار جدا شوند و به وسیله ی افراد متخصص مورد بازدید و کنترل قرار بگیرند و در صورتی که به تعمیر و یا تعویض نیاز پیدا کرده باشد، آن کار انجام شود.

انواع فلش بک از نظر کاربرد

این فلش بک ها، از نظر کاربرد، دارای انواع مختلفی هستند و در ذیل آنها را بیان می کنیم:

فلاش بک مانومتر

فلش بک مانومتر، به مانومتر متصل می شوند و این امر از سنگین شدن دسته ی برش و یا پارگی شیلنگ جلوگیری می کند و آخرین نقطه ای است که آتش به کپسول می رسد و باید محصولی با کیفیت در این قسمت انتخاب شود.

فلش بک بین شلنگی

فلش بک بین شیلنگی، محصولی است که می توانید شلنگ را پاره کنید و فلاش بک خود را بین آنان قرار دهید و با بست محکم کنید و باعث اطمینان بیشتر برای مهار شدن آتش در صورت عدم عملکرد می شود. به این نکته توجه داشته باشید که، در حفظ و استفاده از این محصول دقت کنید، زیرا در صورت زمین خوردن، باعث آسیب دیدگی و خرابی می شود.

فلش بک کپسول گاز

این فلش بک، به رنگ قرمز است و برای جلوگیری از برگشت آتش به سمت کپسول های گاز که در جوشکاری و برشکاری مورد استفاده قرارمی گیرد، نصب می شود و شیلنگ آن هم دارای قطر بزرگی است و به همین دلیل فلش بک مورد نظر، خروجی و ورودی با قطر بزرگ تری دارد.

دلیل استفاده از فلش بک

معمولا برگشت شعله با سرعت بسیار زیاد اتفاق می افتد و در این زمان فرصت لازم برای بستن شیر گازبه صورت دستی برای جلوگیری از بروز خسارات وجود ندارد و به همین دلیل است که، یک مانع برای جلوگیری از بازگشت شعله در مسیر هر دو شیلنگ گاز در تجهیزات جوشکاری، برشکاری و حرارتی قرار می دهند.

استفاده از شیر یک طرفه و یا همان شیر اطمینان برای جلوگیری از برگشت شعله، به تنهایی برای کافی نمی باشد. نوع و اندازه ی فلش بک باید به وسیله ی شرکت سازنده ذکر شده باشد و در صوت استفاده از فلاش بک با اندازه و نوع نامناسب، اختلال در جریان گاز و کاهش کارایی لازم در حین کار به وجود می آید.

با توجه به مطالب ذکر شده در این مقاله، در زمان کار با تجهیزات برش و جوش گازی و ترکیبی، ممکن است خطر احتمال برگشت گاز یا فلش بک وجود داشته باشد و فلش بک و یا برگشت شعله و گاز عبوری زمانی که شعله به طور غیرمنتظره و ناخواسته به سمت مخزن گاز و داخل دسته مشعل برمی‌گردد به وجود می آید و این امر می‌تواند باعث انفجار و خطرات بزرگ مالی و جانی شود و برای جلوگیری از این اتفاق باید از وسیله ای به نام فلش بک استفاده کنید.